Een droom van een rivier
"Vliegvissen op zalm,... Varzuga,...top, top, top!" Dit zijn de woorden van Ronny Gryspeerd, een van de twee Belgen in onze groep van tien. Verder waren er nog twee Fransen en wij met z'n zessen uit eigen land. Kees Verhulst, Steef Roelandt en ik Hans Boomsluiter zijn lid van vliegvisclub "The Leader" in Utrecht, Francesco de Stefano en Paul Wymenga zijn lid bij het "Nederlands Vliegvissers Gezelschap" in Den Haag en onze Fries Harm Hoekstra is lid van " Vliegviscentrum Baggelhuizen ".
De reis werd aangeboden en georganiseerd door JVR Flyfishing Safaris, alias Jos Vanrunxt (ook NVG lid). Jos vist al jaren in dit gebied en kent de Upper Varzuga als geen ander. Bovendien heeft Jos een rijke vliegviservaring op Atlantische Zalm. Jos heeft die ervaring met ons willen delen en we hebben er allemaal van geleerd. Jos heeft gegidsd, gefilmd (er is nu ook een mooie DVD van deze reis), en tussen de bedrijven door nog 26 zalmen geland. Dat spreekt voor de kwaliteit van deze rivier. We hebben met z'n allen, ja ook de volslagen beginneling, hier heel veel vis gevangen. Ik ging juni 2009 voor het eerst mee met Jos. De eerste dag bevisten we met z'n drieën de rivier Indel, zijrivier Pana. Hans Klutz, Jos en ikzelf brachten die dag 23 zalmen aan de kant. Na die reis heb ik Jos toegezegd elk jaar met hem mee te gaan naar Kola. En ook deze keer mag ik me gelukkig prijzen dat ik mijn belofte weer ben nagekomen.
Kola
Het schiereiland Kola grenst ten westen aan Finland en Noorwegen en wordt verder aan de noordkant ingesloten door de Barentz Zee en ten zuiden door de Witte Zee. De noordrivieren welke naar de Barentsz Zee stromen zijn vooral grote-zalm- rivieren. In de Witte Zee rivieren waaronder ook de Varzuga kan je grote aantallen vangen. Iedereen vangt bijna elke dag zalm. Het gemiddelde gewicht van onze vissen lag tussen 3 en 4 kilo met uitschieters tot 6 en 7 kilo. Meterzalmen komen zelden voor. Het hele schiereiland ten oosten van de steden Murmansk, Apatity, Kandalaksha,... is onberoerd natuurgebied met prachtige rivieren enkel per helikopter te bereiken. Op dit schiereiland, drie keer zo groot als Nederland, zijn de rijkste Atlantische Zalm bestanden ter wereld te vinden. Op de rivier Varzuga is, zo'n 10 km van zee, een telstation. Vorig jaar (2010) werden in de maanden mei en juni 36.000 optrekkende zalmen geteld.
Reis en Verblijf
Onze reis begon de vrijdagochtend van 3 juni 2011 op Schiphol Airport. We vlogen naar Murmansk met een overstap in St- Petersburg. In Murmansk wachtte 's avonds de minibus die ons naar het dorp Varzuga bracht. Na nog eens een helikoptervlucht van 45 minuten over de Taiga landden we op zaterdagmiddag in de camp. Ik kan niet anders zeggen dan dat alles goed geregeld was. Jos had de tickets geboekt en voor ons visum gezorgd. Minibus en helikopter waren keurig op tijd. Tijdens het landen zag ik ze al liggen aan de oever van de rivier, de vier boten met elk een buitenboord jetmotor. En bij het uitstappen uit de heli stonden de visgidsen in rij om ons te begroeten en te helpen met bagage. In de tweepersoons cabines had ieder zijn eigen slaapkamer met elektrisch kacheltje wat we deze reis gelukkig niet nodig hebben gehad. De lounge was gezellig ingericht en kampmanager Vladimir had Jos al meegedeeld dat de sauna elke avond na de visdag zou worden opgestookt. Van het gehele personeel sprak alleen visgids Diema een mondje Engels. Gelukkig beheerst Jos de Russische taal en naast zijn taken als visgids en cameraman werd hij regelmatig aan zijn mouw getrokken om te vertalen.
De rivier
Ik was ook vorig jaar met Jos in dit kamp maar toen stond de rivier veel hoger. Deze keer waren de weergoden ons gunstig gezind. Bij aankomst was de rivier nog vrij hoog maar in de dagen daarna zag je de rivier er elke dag zo'n centimeter of tien lager bij liggen. Toen pas kon ik goed beoordelen wat een pracht van een rivier hier voor ons ligt. We konden vanaf het kamp zo'n 20 km rivier bevissen: 12 km stroomafwaarts tot aan zijrivier Pana en nog eens ca. 8 km stroomopwaarts tot een stroomversnelling, noem het maar kleine waterval, waar de boten niet verder kunnen. Maar wie bereid was te lopen kon vanaf hier nog kilometers stroomopwaarts waar prachtige, onbeviste pools liggen te wachten op het neerstrijken van onze zalmvliegen. De Upper Varzuga is een droom van een vliegvisrivier. Breed maar niet te diep zodat je overal goed kan waden en elke pool kunt bevissen. Ik citeer en vertaal onze franse reisgenoot Michel Horvelin: "Deze rivier is beter dan Ponoi. We vangen evenveel zalmen maar deze Upper Varzuga vissen zijn gemiddeld zwaarder dan de Ponoi-zalmen. Bovendien is Ponoi dubbel zo duur. Marc en ik gaan volgend jaar weer met Jos mee naar deze rivier." En die reis hebben ze al geboekt.
De groep
Belgen, Fransen en Nederlanders... gaat dat wel goed samen? Wel ik kan jullie vertellen: dat gaat fantastisch! De sfeer in de groep was bijzonder prettig, in een woord geweldig. Geen greintje jaloezie, elkaar een vis gunnen, meegenieten tijdens de drils van je vismaat, rustig de tijd nemen voor een foto,... Zelfs de twee Fransen, zo chauvinist als ze vaak kunnen zijn, hadden het helemaal naar de zin in ons midden en werden ook volledig opgenomen in de groep. Het hielp dat de drie Belgen (ook Jos is Belg) goed Frans spreken. Maar ook wij Nederlanders konden met ons mondje Frans met Michel en Marc goed overweg. Het hielp natuurlijk wel dat eenieder zijn vis ving en 's avonds met enthousiaste verhalen binnen kwam. We hebben het erg gezellig gehad die avonden in de lounge bij een lekker glaasje bier, wijn of wodka. Alleen Michel heeft niet meegenoten van deze gezellige momenten, hij stond in de rivier. Hij viste de avonden ook nog, gedreven als hij is.
Lekkere wilde zalm
De regel was "Catch en Release". Haast alle zalmen kregen weer de vrijheid, behalve die enkele vissen voor de pot. Alleen de vissen met een beschadiging of bloedende vissen gaan voor de pot. De kokkin gaf aan hoeveel zalmen er nodig waren en dan regelde Jos dat die dag twee of drie zalmen werden gedood en meegenomen voor de keuken. Jos had uit Nederland Soyasaus en Wasabi meegebracht en had zelfs de benodigde preparaten bij voor het bereiden van gravlax. Oh wat hebben we zalm gegeten: rauw, gemarineerd, gekookt, gegrild en gebraden. En Oh wat is die zalm lekker! Bij mooi weer hebben we enkele malen de lunch gebruikt aan de oever van de rivier. De gidsen hadden op deze plek (de lunchpool) een tafel met zitbanken getimmerd. De ene dag bereidden ze een lekkere "Ucha", de Russische vissoep met zalm. De andere keer werd een zalm op het kampvuur gegrild. We hadden het weer mee en die lunches aan de rivier in goede sfeer met heerlijke zalm, een koel biertje en als toegift een glaasje wodka... zullen ons nog lang in herinnering blijven.
Diema leert vliegvissen!
De vier visgidsen Sacha, Valentin, Radik en Diema deden erg hun best om het hun klanten naar de zin te maken. Tijdens het varen werd het me snel duidelijk dat ze elke dikke kei in de rivier wel wisten te liggen. De boot werd behendig tussen de rotsblokken gemanoeuvreerd en bracht de twee of drie vliegvissers veilig tot bij de pools. Als het enigszins kan wil ik een zalm graag "beachen". Maar vaak genoeg sta je in een pool waar de oever het niet toelaat om de uitgedrilde zalm de kant op te slepen, dus dan vraag ik de gids met het landingsnet te hulp. En toen werd al snel duidelijk dat ze nog heel wat kunnen leren waar het erom gaat een zalm over de rand van het net te laten glijden. Ook moesten we de gidsen aan het verstand brengen ons voor de pools uit de boot te laten stappen en niet midden in de pool. Het werd me dus al snel duidelijk dat het geen echte vliegvissers zijn. En Jos had al aangegeven hoe belangrijk het is dat ook de visgidsen kunnen vliegvissen zodat zij de wensen van de klant beter leren begrijpen. Ik had al gemerkt dat onze gids Diema grote belangstelling toonde voor het werpen met de vliegenhengel. En toen ik hem de hengel aanreikte om het eens te proberen reageerde hij erg enthousiast. Later in de lounge hebben we het er met elkaar over gehad. Ja, het is beter te beginnen met de eenhandige vliegenhengel. Kees Verhulst tuigde een 9-voeter op en ik gaf Diema werples. Het was een vlugge leerling want na enkele lessen stond hij al aardig te dubbelstrippen. We namen de hengel de volgende visdag mee in de boot en lieten Diema voor ons uit vissen. Diema ving toen zijn eerste zalmen aan de vlieg en was een gelukkig mens. Nog gelukkiger werd Diema toen Kees hem op de laatste dag die hengel met reel en lijn cadeau deed en wij hem een doos zalmvliegen cadeau gaven. Dank je wel Kees. We hebben van Diema een vliegvisser gemaakt.
Vijftig zalmen...
Zalmvissen is zo veel meer dan een zalm vangen. Je maakt ook mooie vrienden, vrienden voor het leven. Ik heb Carl de Clercq, de tweede Belg in onze groep, leren kennen op eerdere zalmreizen die ik met Jos heb gemaakt en Carl is een vriend geworden. We hebben deze reis dan ook altijd samen gevist. We zien onze resultaten elke reis vooruit gaan, de ervaring speelt een grote rol bij het zalmvissen. Ik had me met Carl een doel gesteld. We zouden deze reis samen 50 zalmen op de kant brengen. En we hebben dat doel bereikt. Na die vijftigste zalm op vrijdagmiddag, de laatste visdag, hebben we de hengels opgeborgen en een fles wodka open getrokken. Alle zalmen werden gevangen in de oppervlakte, we hebben enkel met drijvende lijnen gevist. Waar ter wereld kan je dit nog meemaken. We werden ruim overtroffen door Fransman Michel, hij ving in zijn eentje 43 zalmen. De totale vangst van 10 vliegvissers in die memorabele week 4-11 juni 2011: 273 gelande zalmen!
Het succes
Het succes van deze reis is mede tot stand gekomen door de goede voorbereiding. Natuurlijk moet je op tijd aan de juiste rivier staan maar laten we niet vergeten dat wij zestien keer op zondagmorgen hebben staan oefenen met werpen, en samen vliegen hebben gebonden en nog veel meer. Voor mij was dit in korte tijd mijn vijfde zalmreis naar Kola, na mijn eerste reis had ik mij voorgenomen anderen te helpen hun zalmreis een succes te maken en dat begint met het werpen maar ook elkaar leren kennen en de pret vooraf. Natuurlijk is zo'n reis kostbaar maar het is een onbetaalbare belevenis. Fantastisch. www.flyfish-safaris.com Ik wens iedereen een 2handige hengel en een zalm. Iedereen die ook zijn reis wil voorbereiden naar BC of Rusland kom gerust naar de lessen.
Hans Boomsluiter
www.dutch-spey-cast.nl
P.S. De lessen zijn gratis maar niet voor niets.
